„Ludzie nie dlatego przestają się bawić, że się starzeją, lecz starzeją się bo przestają się bawić” – uważał Mark Twain, a nasz Józef Kraszewski wtórował: „starzeje ten tylko, kto sobie zestarzeć dozwala”. W myśl tej zasady ostródzianin Edward Polanowski postanowił pobiegać maratony po przejściu na emeryturę. Podobna przyświecała prof. Pierre Vellase, który w 1973 roku doprowadził do powstania pierwszego na świecie Uniwersytetu Trzeciego Wieku. W dwa lata później pomógł prof. Halinie Szwarc w utworzeniu UTW w Warszawie. Dziś tego typu placówki działają na całym świecie. W Polsce jest ich blisko 400 i skupiają około 90 tysięcy studentów.
Studenci UTW nie tylko zdobywają wiedzę, ale także rozwijają swoje zainteresowania kulturalne i sportowe. Ożywiają życie miejscowych społeczności. Ostródzki Uniwersytet obchodził niedawno 15-lecie działalności. Powołany zostało w ramach struktur Centrum Kształcenia Ustawicznego, a jego inicjatorami byli Anna Widuto – szefowa CKU i Edward Polanowski, który został pierwszym prezesem. Grupka entuzjastek – panowie wybaczą, ale większość animatorów i studentów to kobiety – współpracując ze szkołami i placówkami kultury potrafiła dość szybko rozwinąć działalność, mimo lokalowych problemów.
We wrześniu 2012 oddaliśmy do użytku, przejęty przez Starostwo Ostródzkie i zrewitalizowany na potrzeby organizacji pozarządowych budynek w byłych Białych Koszarach. Porozrzucane po mieście i mieszczące się najczęściej „kątem” stowarzyszenia i organizacje otrzymały godne ich warunki funkcjonowania. W obiekcie byłych stajni pruskich i magazynów czołgów znalazło się około 50 lokali biurowych i kilka sal z wyposażeniem audio-wizualnym.
Wówczas to, na przełomie 2012/2013 roku odwiedziły mnie w Starostwie ówczesna prezeska UTW Elżbieta Dziergacz i jej zastępczyni Janina Brzuzy. Oświadczyły, że Uniwersytet „dorósł” już do samodzielności, czyli do wyjścia spod parasola CKU i powołania samodzielnego stowarzyszenia. I tak się stało. 5 marca 2013 roku odbyło się walne zebranie członków Stowarzyszenia UTW w Ostródzie. 14 marca 2014 roku zostało zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym. Formalnościom stało się zadość, ale współpraca pozostała.
Przez te kilkanaście lat stowarzyszenie ugruntowało swoją pozycję nie tylko w Ostródzie, gdzie jej przedstawiciele czynnie biorą udział w życiu miasta, przede wszystkim kulturalnym, a grupy artystyczne takie jak chór „Złota Jesień”, teatralna „Alle Bóda” czy zespół wokalny ”Lilianki” znane są z występów w całym województwie.
Na zajęcia UTW w Ostródzie uczęszcza około 270 osób. Wykłady prowadzą nauczyciele – wolontariusze. Dużą popularnością cieszą się wśród studentów wszystkie, a w szczególności z historii Warmii i Mazur prowadzone przez Tadeusza Petera, zajęcia o przyrodzie – Lucyny Gleby, gimnastyka pod okiem instruktorek Bożeny Szewczyk, Teresy Okuniewskiej i Krystyny Krolczuk oraz „nordic walking” Janiny Brzuzy.
25 kwietnia w Sali Reprezentacyjnej Centrum Użyteczności Publicznej odbyła się oficjalna uroczystość 15-lecia Uniwersytetu III Wieku, którą prowadziły jak zawsze niezawodne, wieloletnie wiceprezeski Teresa Stasiulewicz oraz Janina Brzuzy. Nie brakowało podziękowań władz lokalnych, z innych uniwersytetów i od przyjaciół. Część artystyczną rozpoczął chór uniwersytecki pod batutą Jolanty Stachyry – powstał w październiku 2010 roku, a do ubiegłego prowadziła go Irena Sitarz – a zakończył krótki koncert zespołu „Lilianki pod kierownictwem Lilianny Bejny. Oba występy przedzielił spektakl grupy teatralnej „Alle bóda”.
Założycielem „Alle Bódy” jest Janina Brzuzy. Inspiruje, reżyseruje, gra. W prezentowanym spektaklu, obok samej reżyserki, zaprezentowały się Jadwiga Sokołowska, Mirosława Hacuś, Mirosława Zajko, Janina Graf. Paniom dorównywali panowie Piotr Kowalonek i Józef Gleba. Zespół uzupełniają Daniela Staszkiewicz i Barbara Pisarczyk. Brawo. Za spektakl, za uśmiech, za pokazanie, że po prostu można.
Entuzjastyczne, to nie przesada, brawa towarzyszyły także dzień później koncertowi „Lilianek” w sali reprezentacyjnej Zamku. Koncertowi, niestety, pożegnalnemu. A może jednak nie – wielu z nas wyrażało taką nadzieję. Zabawa była przednia, publiczność w niektórych piosenkach towarzyszyła artystom, a koncert poprowadziła – jak zwykle z klasą – Anna Zapaśnik – Baron, wiążąc występy barwnym kwiecistym słowem.
„Lilianki” powstały w listopadzie 2010 roku z inicjatywy duetu pań Liliany Bejny i Elżbiety Dziergacz. „Lilianki” Liliany ujawniły talenty. Kilka lat temu, zaskoczony, ujrzałem w zespole mego kolegę z podstawówki – Andrzeja Zwierzyńskiego. Wydawało mi się, że wówczas bardziej interesował się zajęciami wuef-u Jerzego Misztala niż lekcjami muzyki Michała Kiszko. A jednak! Słuchałem go z przyjemnością. Podobnie jak małżeństwa Grażyny i Wiktora Urbanowicz, Mirosławy Hacuś, Jadwigi Sokołowskiej, Danuty Karłowicz, Cecylii Jastalskiej i Ewy Śliwki. Czapki z głów! Ukłony dla pani Liliany.
„Tu każdy czuje się dobrze” – mówi obecna prezes ostródzkiego Uniwersyteu Grażyna Harasim. I gdy przyglądam się atmosferze tych jubileuszowych spotkań, to widzę, że pani Grażyna po prostu stwierdza fakt. Bo o to chodzi. W Polsce ponad 20 proc. obywateli to ludzie w wieku emerytalnym. Jesteśmy, również statystycznie, coraz starsi. I – często – osamotnieni. Idea uniwersytetów III wieku to próba wyrwania z tej samotności, także samotności we dwoje, pokazania, że wcale tacy starzy nie jesteśmy. Że potrafimy… I bardzo dobrze, że w Ostródzie znaleźli się ludzie, którzy potrafili i potrafią ożywić czas emerytury. Także w innych stowarzyszeniach.
Smuci tylko, tradycyjnie już, zdawkowe traktowanie społeczników przez władze. Ich przedstawiciele dziękują, gratulują, wręczają kwiaty i listy pochwalne. Prezentują się do zdjęć. „Odbębniają” powinność i wychodzą. Prezentacja dorobku już ich nie interesuje. O ile w ogóle przychodzą. Na pożegnalnym koncercie „Lilianek” żegnający się ze sceną artyści-amatorzy czekali na ostródzkich włodarzy opóźniając rozpoczęcie występów. Nie doczekali się. Nikt nie przybył!
Studentom trzeciego wieku życzę długiego studiowania na uniwersytecie, gdzie każdy czuje się dobrze!
Włodzimierz Brodiuk